Historia żeglugi wycieczkowej po Odrze we Wrocławiu w kierunku dzielnicy Rakowiec i Osobowice

 (…) Odra i jej połączenia nabrały nowego znaczenia po budowie kanału łączącego z Łabą w 1668 roku, który zapewniał Śląskowi dogodne połączenie z Hamburgiem z pominięciem miast saskich. Potęgę i malowniczość Odry doceniono zwłaszcza pod koniec XIX i na początku XX wieku. 




Statki pasażerskie woziły swoich pasażerów do kompleksów rozrywkowych na obrzeżach Wrocławia. Większość najbardziej romantycznie położonych wrocławskich etablissements zlokalizowano nad Odrą i jej (…) Stało się tak w rejonie Rakowca, Opatowic, Szczytnik, Biskupina, Bierdzan, także na Osobowicach. A zapożyczone z francuskiego "etablissements" określało profil ogródków restauracyjnych, prowadzących działalność rozrywkową.

(…) Początki wrocławskiej białej floty sięgają 1870 roku. Po rzekach niemieckich w końcu XIX wieku pływało ponad 3300 parowców, w tym około tysiąca pasażerskich. Wpierw statki pływały pod prąd, pokonując odcinek Odry Górnej, na wschód od mostu Piaskowego. Rejsy na zachód, w dół Odry, ograniczone były niewielkimi rozmiarami śluz Piaskowej i Mieszczańskiej. Powstałe przedsiębiorstwo żeglugowe "Krause & Nagel" dysponowało dużymi bocznokołowcami "Natalia", "Kaiser Wilhelm" "Germania" i "Oder" oraz kilkoma mniejszymi. Ruszały w rejsy z przystani w pobliżu placu Polskiego oraz przy ujściu Oławy.

Początkowo statki poruszały się tylko w obrębie miasta. Dla wycieczkowiczów zbudowano przystanie na prawym brzegu Odry na wysokości dzisiejszego ZOO, w rejonie ul. Wittiga i w Bartoszowicach, gdzie powstała duża przystań Wilhelmshafen (niedaleko jazu, aktualnie w remoncie). Działało przy niej cieszące się dużym wzięciem etablissment z dużą restauracją reklamującą się "dobrą i tanią kuchnią domową". Obsługiwano także lewy brzeg Odry, a przystanie zlokalizowano w Świątnikach, Siedlcu, Bierdzanach oraz Nowym Domu. Organizowano też dłuższe rejsy do Jeziora Panieńskiego (Jungfrausee) koło Kotowic i do Oławy.

W 1875 roku powstała nowa firma żeglugowa "Schierse & Schmidt" z dwoma parowcami pasażerskimi "Breslau" i "Silesia". Statki robiły furorę, bo Odra była nie tylko malownicza, ale i coraz lepiej zagospodarowana. Jednym z największych na Odrze był bocznokołowiec "Fürst von Hatzfeld, Herzog zu Trachenberg" o długości 46 metrów i szerokości 8 metrów. Zabierał na pokład nawet 512 pasażerów. Ten kolos majestatycznie docierał do największego w tej części Europy etablissement Bürgersaele przy ul. Rakowieckiej. Usytuowany w pobliżu rzeki Oławy zajmował powierzchnię ponad 5 hektarów. Obiekt mógł pomieścić ponad 10 tys. ludzi, w tym 6 tys. pod dachem. Najważniejszą część stanowił kompleks dwóch sal, większej sali balowej o powierzchni ponad 2000 metrów kwadratowych i mniejszej 800-metrowej, służącej teatrom. (…)

Dla breslauerów organizowano specjalne imprezy: romantyczne rejsy przy świetle księżyca, wycieczki o zachodzie słońca i dalsze wyprawy do ujścia rzeki. (…) Statki nie tylko pływały, ale także cumowały. Po rejsie trzeba się było posilić, a potem także zabawić. 




Miały się również czym chwalić przedwojenne wrocławskie Osobowice. (…) Na osiedlu działało co najmniej jedenaście lokali. "Hoffmans Garten", na rogu ul. Ostrowskiej i ul. Żywopłotowej, powstało około 1880 roku. W okresie największej świetności miało dwuczęściową parterową salę taneczną, restaurację z bufetem, nowoczesną kuchnię. (…) W zimie dojeżdżano tam tramwajem, zaś latem parostatkiem z przystani przy moście Królewskim" (dzisiejszym Sikorskiego). Parowce dobijały do tzw. starej przystani Miketty przy wylocie ul. Micheleta, ok. 300 metrów od Ogrodu Hoffmana. Do "Hoffmans Garten" należało boisko sportowe na północ od restauracji, w pobliżu ul. Kaplicznej, dziś zabudowane domami jednorodzinnymi. (…)

Żaden z opisywanych zabytkowych bocznokołowców nie dotrwał do naszych czasów. Jedyny zachowany po wojnie parowiec z tej epoki, po kapitalnym remoncie, jako "Kościuszko", eksploatowany był przez "Żeglugę na Odrze" do połowy lat pięćdziesiątych. Potem trafił do hutniczego pieca. Po Odrze pływają zbudowane w latach 60. w stoczni Gdańsk-Stogi, wysłużone statki o napędzie motorowym: "Driada", "Goplana", "Nereida". 




Z osiemdziesięciu historycznych wrocławskich etablissements do dziś zachowało się kilkanaście. Tylko w dwóch z nich prowadzona jest działalność gastronomiczno-rozrywkowa. Przy ul. Mazowieckiej działa Centrum Impartu, a na trasie do Trestna, przy ul. Opatowickiej 11 A, zajazd "Pod Kasztanami".

Przy wałach nad samą Odrą, między zoo a jazem Bartoszowickim mieściły się przed wojną cztery restauracje, dziś ani jedna. Na Osobowicach, na terenie gastronomicznego kompleksu "Schiller Garten", działa drukarnia Kea (wcześniej "Dom Marynarza"), "Bürgergarten" został wyburzony w 2001 roku. Tam, gdzie prosperowała gospoda Emmy Soblik postawiono kiosk "Ruchu", w zajeździe Helisa ulokowano szkołę podstawową.

W ostatnich dniach we Wrocławiu dopuszczono do ruchu żeglugowego kolejny fragment Odry: między mostem Piaskowym a śluzą Mieszczańską. Po 60 latach zakazu statki wrócą do centrum stolicy Dolnego Śląska. Będzie można opłynąć Ostrów Tumski, podziwiać najpiękniejsze i najcenniejsze zabytki architektoniczne Wrocławia. Nad Odrę wreszcie wraca życie.

Fragmenty artykułu zaczerpnięto ze strony:
http://www.polskatimes.pl/

Rejsy statkiem z przewodnikiem, wycieczki po Wroclawiu:


Tel. 513 946 946